publication

W świetle prawa europejskiego, pojęcie dostawy towarów poza granice Unii Europejskiej, tzw. Eksport [1], ma charakter obiektywny i nie zależy od wyniku transakcji. Dlatego też, w momencie, gdy towar opuszcza terytorium Unii Europejskiej, przedsiębiorstwu przysługuje prawo do zerowej stawki VATu, a nie 23% jak w przypadkach dostaw wewnątrzkrajowych, nawet w przypadkach, kiedy pewne formalne warunki nie zostały spełnione.

Taką decyzje wydał Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) 17 października 2019 roku, w sprawie wniesionej przez polską spółkę Unitel (sygnatura akt: C 653/18). Otóż, zażądano od Unitelu opłaty 23 procent podatku VAT od sprzedaży telefonów ukraińskiemu kontrahentowi. Okazało się bowiem, że przedsiębiorstwo, które rzeczywiście zakupiło towar nie było tym które zostało wskazane na fakturze. Polski urząd skarbowy, interpretując ten fakt jako chęć oszustwa zarówno ze strony polskiej, jak i ukraińskiej, uznał, że sprzedaż ta nie odpowiada wymaganiom artykułu 2 (8) Ustawy o podatku od towarów dotyczącym eksportu. Domagał się więc zapłaty pełnego podatku VAT (po stawce 23%), podważając w ten sposób kwalifikację operacji jako eksport. Wśród elementów motywacji urzędu znalazł się nieprawidłowy adresu firmy docelowej oraz brak pełnomocnictwa. Sprawa została skierowana przez Naczelny Sad Administracyjny do najwyższej instytucji w Luksemburgu w ramach pytania prejudycjalnego.

TSUE orzeka na korzyść polskiej firmy, zaznaczając, że eksporter nie odpowiada za brak zapłaty VAT przez nabywcę, jeśli nie ma na to wpływu. Według TSUE nieproporcjonalne byłoby więc nakładanie na niego odpowiedzialności za utratę dochodów podatkowych wynikających z działań podmiotów trzecich (w tym przypadku, kontrahenta ukraińskiego). Natomiast, zdaniem TSUE, eksporter musi dochować należytej staranności w kontaktach z kontrahentem. Z tego względu, gdy jest lub powinien był być świadomy oszustwa podatkowego popełnianego przed przedsiębiorstwo spoza Unii Europejskiej, traci on prawo do zerowej stawki VATu.

Orzekając w ten sposób, Trybunał zakwestionował praktykę polskich władz skarbowych i orzecznictwo krajowych sądów. Zdaniem TSUE, organy skarbowe nie mogą automatycznie żądać zapłaty 23% VATu kwalifikując tym samym transakcję jako sprzedaż krajową. Według opinii Trybunału, sam fakt opuszczenia przez towar terytorium UE kwalifikuje operację jako eksport i wyklucza opodatkowanie jej podstawową stawką VAT.

Jest to ważna decyzja dla eksporterów produktów, którzy muszą mieć świadomość, że by móc zachować prawo do zerowego opodatkowania VAT będą musieli udowodnić, że wykazali należytą staranność wobec zagranicznego kontrahenta, upewniając się, że transakcja przebiegła zgodnie z prawem.

Czy decyzja TSUE byłaby podobna gdyby chodziło o wewnątrzwspólnotową dostawę towarów, na przykłąd pomiędzy Polską a Francją ? Z pewnością tak.

Otóż, w 2018 roku, TSUE objął taka samą pozycję w sprawie dotyczącej transakcji wewnątrzunijnej, w tym wypadku ze Słowenii do Rumunii. W decyzji Milan Božičevič Ježovnik (Sygnatura C‑528/17) wydanej 25 października 2018 r., Sąd Unijny zdecydował iż „automatyczna odmowa podatnikowi będącemu importerem i dostawcą, bez względu na jego staranność, prawa do zwolnienia z VAT przywozu w przypadku oszustwa popełnionego przez nabywcę w ramach następującej później dostawy wewnątrzwspólnotowej, powodowałaby zerwanie związku pomiędzy zwolnieniem przywozu i zwolnieniem następującej później dostawy wewnątrzwspólnotowej”. Wynika z powyższego że, analogicznie do wyroku z 17 października 2019, unijny podatnik może być pozbawiony prawa do zwrotu bądź odliczenia podatku naliczonego VAT jedynie w sytuacji, kiedy wiedział lub powinien był wiedzieć, że transakcja, w której bierze udział, ma związek z przestępstwem zmierzającym do wyłudzenia podatku. Obowiązek podjęcia wszelkich starań w celu upewnienia się, czy dokonywane transakcje nie wiążą się z przestępstwem w zakresie VAT bądź innej dziedzinie dotyczy więc nie tylko eksporterów do krajów spoza UE, ale również tych sprzedających towary w obrębie Unii europejskiej, na przykład z Polski do Francji.

Iga Kurowska
Verne Legal
i.kurowska@vernelegal.com

[1] Z odróżnieniu od wywózu towarów z terytorium Polski na terytorium innego kraju UE, który nazywany jest wewnątrzwspólnotową dostawą towarów (w skrócie WDT) i który również podlega zerowej stawce podatku od towarów i usług, ale na podstawie innych przepisów i nq nieco innych zasadach.

Kancelaria Verne Legal świadczy zindywidualizowane usługi prawno-podatkowe w globalnym zakresie. Po więcej informacji na temat systemu podatkowego we Francji zapraszamy do zapoznanie się z e-bookiem Doing business in France oraz do kontaktu bezpośrednio z zespołem naszej kancelarii: info@vernelegal.com.

Francuski minister Gérald Darmanin, odpowiedzialny za opracowanie budżetu i polityki transformacyjnej kraju ogłosił 16 września 2019 roku dołączenie Francji do osiemnastu innych krajów, w tym Polski, uczestniczących w programie oceny ryzyka podatkowego ICAP 2.0 (International Compliance Assurance Programme), zaplanowanym w ramach współpracy OECD. Instrument ten ma na celu między innymi bardziej skutecznego zwalczania oszustw i unikania zobowiązań podatkowych przez międzynarodowe grupy przedsiębiorstw.

Uczestnictwo Francji ma przyczynić się do poprawy relacji Francji z zagranicznymi przedsiębiorstwami obecnymi na arenie międzynarodowej oraz jest kolejnym już dowodem na wdrażanie przez Francję polityk sprzyjających rozwoju zagranicznych handlu na terenie tego kraju. Program polega na serii dyskusji pomiędzy dużymi korporacjami i administracją podatkową na temat stabilności i przejrzystości podatkowej. Podczas marcowego spotkania mającego miejsce w Santiago, Chile, Forum administracji podatkowej (FTA) OECD podjął decyzję przejścia do drugiego etapu programu – Scoping. Dotychczasowe rezultaty oceniane są przez firmy biorące udział w programie, takie jak Shell International BV czy Barilla, jako bardzo pozytywne.

Zrodlo: OECD (2019), International Compliance Assurance Programme Pilot Handbook 2.0, OECD, Paris.

Od objęcia swojego stanowiska w 2017 roku, Minister Darmanin intensywnie pracuje nad polepszeniem stosunków pomiędzy podatnikami i administracją podatkową. Zobowiązał się do wdrożenia siedmiu programów, w tym do stworzenia Międzynarodowego Biura podatkowego, mającego na celu doradztwo francuskim firmom rozwijających swoja działalność za granicą, w kwestiach podatkowych innych krajów. Ponadto, przewidziane zostały również uproszczenia dla zagranicznych przedsiębiorstw prowadzących działalność na terenie Francji w procesie rozliczania podatkowego oraz systematycznej publikacji instrukcji mających na celu ułatwienie im zrozumienia tego procesu.

Dużo mówi się również o intencji Francji wprowadzenia specjalnego podatku obejmującego firmy IT, podobnie jak zostało już to zrobione w Grecji, Anglii czy Włoszech. Zmiany te wpisują się w prace Unii Europejskiej nad nowymi zasadami podatkowymi dotyczącymi spółek prowadzących działalność e-commerce, które mają wejść w życie w styczniu 2021 roku.

Więcej informacji dotyczących programu ICAP 2.0: OECD (2019), International Compliance Assurance Programme Pilot Handbook 2.0, OECD, Paris. www.oecd.org/www.oecd.org/tax/forum-on-tax-administration/publications-and-products/international- compliance-assurance-programme-pilot-handbook-2.0.htm

Iga Kurowska
Verne Legal
i.kurowska@vernelegal.com

Kancelaria Verne Legal świadczy zindywidualizowane usługi prawno-podatkowe w globalnym zakresie. Aby uzyskać więcej informacji na temat systemu podatkowego we Francji, zapraszamy do zapoznania się z e-bookiem Doing business in France oraz do kontaktu bezpośrednio z zespołem naszej kancelarii: info@vernelegal.com.